Actuele projectinformatie

Projectupdate | 9 juli

Zo vlak voor de vakantieperiode is het een mooi moment voor een projectupdate. Samenwerken aan weerbaarheid in de pedagogische basis staat hierin centraal: een cruciaal element bij de preventie van (georganiseerde) jeugdcriminaliteit. Bij die pedagogische basis gaat het om allerlei plekken waar jongeren veel tijd doorbrengen: fysiek in de wijk, bij hun ouders, en ook in de online wereld.

Ons project richt zich op het vergroten van de veerkracht en weerbaarheid van jongeren. Veerkracht en weerbaarheid zijn niet enkel individuele zaken, maar hebben het dragend vermogen van de samenleving nodig. Op het congres Weerbare Samenleving gebruikte pedagoog Femke Kaulingfleks hiervoor een mooie metafoor. Het Nederlandse polderland is drassig en heeft niet de draagkracht om een zware koe te dragen. Een enkele grasspriet is niet sterk genoeg om te voorkomen dat een koe de modder inzakt. Maar toch kan een koe de wei in. Gras is namelijk onder het oppervlakte met een groot wortelstelsel verbonden. Het vormt een sterk dragend weefsel. Die draagkracht zoeken we ook in de samenleving in mensen rondom jongeren. Jongeren hebben iedereen in hun sociale omgeving nodig om weerbaar en veerkrachtig te kunnen zijn.

Wederkerige samenwerking rondom gezamenlijke zorgen voor jongeren

Deze metafoor is niet alleen een mooi gedachte-experiment. Deze rol van de samenleving wordt wetenschappelijk onderbouwd. In de sociale omgeving van jongeren zitten vele bronnen die benut kunnen worden voor preventief beleid. Dat bleek al uit de eerste kennisdag van ons project op 7 maart, uit de presentaties van Sheila Adjiembaks en Sahar Noor. Een belangrijk deel van de risico- en beschermende factoren voor (georganiseerde) jeugdcriminaliteit liggen op het gezinsniveau. En ouders spelen daarbij een grote rol.

Maar in de praktijk is het nog niet altijd makkelijk om ouders en gezinnen te bereiken met een aanbod van preventieve interventies. Laat staan dat het lukt om een wederkerige samenwerking te creëren rondom gezamenlijke zorgen voor jongeren. Dat was de reactie van deelnemers op de kennisdag van ons project op 13 juni. We gingen in gesprek met ervaringsdeskundige ouders en met ouders die als sleutelpersoon contact hebben met andere ouders. Het werken met sleutelpersonen is een kansrijke werkwijze om een doelgroep te bereiken die niet op een reguliere manier bereikt kan worden.

Voorbeeldprojecten 

Een aantal gemeenten ontvangen decentrale uitkeringen uit ons project om contact met ouders te leggen en samenwerking mogelijk te maken. Een aantal voorbeelden: 

• In de gemeente Groningen krijgen ouders van jeugdgroepen de training Geweldloos Verzet aangeboden. Lees het interview met de verantwoordelijke ambtenaar: ‘Ouders eerder de instrumenten geven om in te grijpen’.
• In de gemeente Dordrecht krijgen ouders de mogelijkheid om via Inclusia de training ‘Weerbaar Opvoeden’ te volgen en elkaar te ontmoeten. Deze training helpt ouders om zich bewust te worden van de invloed van opvoeddilemma’s op de ontwikkeling van hun kinderen.  
• De gemeente Rotterdam is aan de slag gegaan met de implementatie van de methode Vreedzame Wijk in de wijk Hillesluis. Lees het eerdere interview met stadsmarinier Sana el Fizazi: 'Samen in gesprek over wat vreedzaam voor de wijk betekent'. 

We wensen iedereen een hele goede zomerperiode en hopen je te zien op 21 november. Dan delen we de inzichten die zijn opgedaan in de aan ons project deelnemende gemeenten. De rol van gezinnen en ouders zal ook dan zeker een centrale plek in het programma krijgen. 

José Degen en Mahmoud Alzubaidi 

Projectupdate | 2 april

Vanuit Preventie met Gezag (PmG) zetten gemeenten vol in op programma’s op school en in de wijk. Vaak is er een goede samenwerking met professionele organisaties, maar is er nog weinig contact met de mensen die dichter bij de jongeren staan, zoals de eigenaar van de friettent, de speeltuinvrijwilliger of de sportcoach. Ook met ouders lukt het lang niet altijd om contact te hebben, laat staan om samen te werken rondom de zorg voor hun kinderen. Met ons project ondersteunen we daarom gemeenten bij het leggen van contacten en het opbouwen van duurzame samenwerkingen met de gemeenschap.

Het project ‘Weerbare gemeenschappen tegen ondermijning’ ging van start in 2023. Vanaf dat moment hebben we met veel betrokkenheid gewerkt aan de opzet en uitvoering ervan. We wilden voorkomen dat het project gebaseerd zou worden op aannames. Onze ambitie is om maximaal aan te sluiten bij de lokale behoeften. Daarom zijn we begonnen met een behoefteuitvraag in de 20 PmG-gebieden. Dat heeft ertoe geleid dat we op dit moment 14 PmG-gebieden ondersteunen met een grote variatie aan op maat advies, begeleiding en financiering. Zo wordt in Groningen de opvoedkracht van ouders vergroot middels de methode ‘Geweldloos Verzet’, nadat ouders eerder hadden uitgesproken hier behoefte aan te hebben. En in Roosendaal doet een netwerker onderzoek naar de perspectieven van gemeenschappen over de brede sociale basis, jeugd en ouderbetrokkenheid.

Delen van kennis en ervaringen

Naast op maat ondersteuning, gaven gemeenten ook bij ons aan behoefte te hebben aan kennis en ervaringen op het vlak van preventie van ondermijning én om in contact te komen met collega-gemeenten. Gemeenten zijn immers vaak met vergelijkbare processen bezig, vaak geleid door een beperkt aantal ambtenaren, zonder directe collega's om mee te sparren. De preventie van ondermijning is een wicked problem. Het delen van verschillende perspectieven is daarbij van onschatbare waarde. We organiseren dit jaar daarom drie kennisdagen die gericht zijn op zowel kennisdeling als netwerken. Daarnaast ontwikkelen we diverse handreikingen, werken we praktijkverhalen uit en doen we interviews met ambtenaren en experts op het gebied van (jeugd)criminaliteit en ondermijning. We delen deze informatie met de ambtenaren en professionals in PmG-gebieden via een aantal projectupdates.

Wetenschappelijke inzichten

Hoewel we ons project heel praktisch insteken, moet bij de preventie van ondermijning ook het belang van wetenschappelijke kennis niet worden onderschat. In de literatuur spreken ze van ‘sociale bronnen’ die risico- en beschermende factoren voor de toetreding tot de ondermijnende (jeugd)criminaliteit bevatten. Voor ons project hebben we Sheila Adjiembaks en Sahar Noor gevraagd die literatuur te doorzoeken en er praktische handvatten uit te halen voor gemeenten en wijkprofessionals. Het onderzoeksrapport van Sheila en Sahar zal later nog worden gedeeld. 

Eerste bijeenkomsten

De bevindingen van Sheila en Sahar stonden centraal op onze eerste kennisdag, op 7 maart in Utrecht. Tijdens de bijeenkomst deelden ze hun eerste inzichten en gingen erover in gesprek met ongeveer 40 gemeenteambtenaren, beleidsmedewerkers en andere professionals. Deze bijeenkomst was voor ons project een bijzondere mijlpaal, omdat voor het eerst sinds de start van het project deze groep van gemeenteambtenaren, beleidsmedewerkers en professionals samenkwam. Wij zijn enorm blij met de onderlinge uitwisseling van ideeën en ervaringen die plaatsvond. De dag en de inbreng en betrokkenheid van alle aanwezigen hebben ons geïnspireerd. Lees het verslag van de eerste kennisdag. 

De volgende bijeenkomst vindt plaats op maandag 15 april. Ambtenaren en andere professionals in PmG-gebieden kunnen zich nog aanmelden. Tijdens deze kennisdag staat de samenwerking met de lokale gemeenschap op de agenda; hoe kom je in contact? Hoe werk je samen aan een taboe-gevoelig onderwerp? En hoe stimuleer je bewonersinitiatief? 

Eindproduct: handreiking

Aan het eind van dit jaar hopen we dat de initiatieven die we ondersteunen goed van de grond zijn gekomen en dat we gemeenten daarmee op gang hebben geholpen in hun samenwerking met lokale gemeenschappen. Daarnaast willen we aan het eind van dit jaar een overkoepelend eindproduct opleveren: een handreiking met de opgehaalde kennis, praktijkvoorbeelden en concrete tips en adviezen. Een praktische gids met handelingsperspectief, waar gemeenten direct mee aan de slag kunnen; niet alleen de PmG-gemeenten, maar ook andere gemeenten en professionals die aan de slag willen met samenwerking met de gemeenschap.

We hebben de afgelopen tijd met veel gemeenten gesproken en zullen dat ook dit jaar nog veel doen. Tijdens onze een op een contacten én tijdens de kennisdagen. Wij roepen gemeenten op om ook elkáár op te zoeken. Zodat we van elkaar kunnen blijven leren, elkaar kunnen ondersteunen en motiveren, en samen bouwen aan een sterk netwerk. 

José Degen en Mahmoud Alzubaidi