Meer over de Toolkit

Waarom de Toolkit?

Na een aantal jaar van ontwikkeling en uitvoering van interventies op het terrein van preventie van radicalisering is nu de fase aangebroken om meer zicht te krijgen op de effectiviteit en werkzame elementen van deze interventies én de opgedane kennis hierover te delen en te gebruiken voor de (door)ontwikkeling van de (lokale) aanpak en in te zetten interventies. Deze wens bestaat bij het Rijk en bij gemeenten. Ook in het Regeerakkoord is gesteld dat voor preventie en deradicalisering moet worden bezien welke aanpak het meest effectief is en hoe "best practices" kunnen worden gedeeld en uitgevoerd. De beleidsprioriteit van de NCTV en het Ministerie van SZW is om het lerend en adaptief vermogen van gemeenten te verhogen en gemeenten beter toe te rusten om hun lokale preventieve aanpak radicalisering vorm te geven onder andere door het uitvoeren van evaluaties. Om gemeenten en andere uitvoerders en ontwikkelaars van interventies hierbij te ondersteunen is de Evidence Based Werken Toolkit bij de Preventie van Radicalisering ontwikkeld.

Hoe werkt de Toolkit?

De Toolkit is ontwikkeld om een inspirerend en praktisch hulpmiddel te zijn voor gemeenten en interventie uitvoerders die hun interventie willen evalueren. De focus ligt op de evaluatie van interventies maar er is ook een quick programmascan om de aanpak van radicalisering als geheel onder de loep te nemen. In de toolkit staan tools, formats en checklists voor drie type evaluaties: planevaluatie, procesevaluatie en effectevaluatie.

Er zijn specifieke informatie en tools voor 4 specifieke interventies: Multidisciplinair casusoverleg, sleutelfiguren, theater en weerbaar opvoeden. Deze interventies zijn gekozen omdat ze veel worden ingezet in de lokale aanpak van radicalisering.

Daarnaast staan onder ‘andere interventies’ tools die te gebruiken zijn voor elk type interventie die wordt ingezet ter preventie van radicalisering. Hierin staat onder andere informatie over evaluatie technieken. Hierin staat onder andere informatie over evaluatie technieken. Zie hiervoor ook evaluatie methoden en technieken.

Voor elke interventie is/zijn er:

• Een omschrijving wat onder deze interventie wordt verstaan;
• Geleerde lessen in kaart gebracht op basis van huidige praktijk en wetenschappelijke inzichten;
• Links naar bronnen met extra informatie en voorbeelden over die interventie;
• Randvoorwaarden, stappenplannen en downloadbare tools voor een planevaluatie (bijvoorbeeld een format plan van aanpak met voorbeelden erin);
• Randvoorwaarden, stappenplannen en downloadbare tools voor een procesevaluatie (bijvoorbeeld een format evaluatie ontwerp voor een procesevaluatie);
• Randvoorwaarden, stappenplannen en downloadbare tools voor een effectevaluatie (bijvoorbeeld een format uitvraag voor een effectevaluatie door een externe partij);

Voor het stap voor stap doorlopen van de informatie: Ga naar de toolkit matrix op de startpagina

Voor een overzicht van alle downloadbare tools: Ga naar overzichtpagina tools.

De Toolkit biedt naast deze specifieke informatie over interventies ook nog richtlijnen over wie de evaluatie kan uitvoeren (zie hiervoor Wie voert de evaluatie uit?) en geeft antwoord op hoe om te gaan met evaluatie in niet-ideale situaties (zie hiervoor niet-ideale situaties/veel gestelde vragen).

Belangrijke begrippen

Wat is een interventie?
Onder interventie wordt in deze toolkit het volgende verstaan: een verzameling specifieke activiteiten en methoden (bijvoorbeeld een training), gericht op een specifieke doelgroep (bijvoorbeeld voor onderwijspersoneel ) met een specifiek doel (bijvoorbeeld vergroten van kennis en handelingskader rondom signaleren van radicalisering).

Wat is een programma?
Onder programma wordt in deze toolkit het volgende verstaan: Een programma wordt gekarakteriseerd door een samenhangend geheel van een visie, strategie en beleid gericht op het voorkomen en tegengaan van radicalisering. Binnen dit geheel zijn concrete interventies opgenomen die bijdragen aan de bredere doelstelling.

Wat is radicalisering?
Onder radicalisering verstaan we het proces waarbij een persoon of groep in toenemende mate bereid is de consequenties te aanvaarden van de strijd voor een samenleving die niet strookt met onze democratische rechtsorde.

Wat is evalueren?
Evalueren is het systematisch verzamelen, interpreteren en presenteren van informatie, met als doel een waardering te kunnen geven van een proces of resultaat.

Hoe is de Toolkit ontwikkeld?

Deze Toolkit is ontwikkeld in 2018/2019 door Radar Advies, Verwey-Jonker Instituut en A.G. Advies, in opdracht van de Nationaal Coordinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) en het Ministerie van Scoiale Zaken en Werkgelegenheid (SZW).

De ontwikkeling van de toolkit is in meerdere fases verlopen.

• In de eerste fase (juli-september 2018) is verkennend onderzoek gedaan naar de uitdagingen en behoeften van gemeenten rondom evaluatie op het terrein van preventie van radicalisering. Er zijn 16 gemeenten en 10 experts op het terrein van preventie radicalisering en evaluatie geraadpleegd en er is (wetenschappelijk) literatuuronderzoek gedaan.

• Op basis van de verkenning is de inhoudelijke toolkit ontwikkeld en gelijktijdig daaraan ook de online versie vormgegeven (oktober 2018 – maart 2019)

• De proefversie van de toolkit is in april 2019 getest door betrokken ambtenaren van gemeenten en rijksoverheid. 

• De Toolkit is op 26 augustus 2019 in Delft door de Ministers van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Justitie en Veiligheid gelanceerd.

Tijdens de verkenning en ontwikkeling van de toolkit is er een begeleidingscommissie betrokken geweest bestaande uit vertegenwoordigers van de gemeenten Amsterdam en Zeist, TNO, Universiteit Leiden, het Ministerie van Justitie en Veiligheid en het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Klik hier om terug te gaan naar de matrix op de homepage waar je per interventie en per type evalatie de bijpassende informatie en tools vindt.