Weerbaar Opvoeden

Algemene informatie Weerbaar Opvoeden

Onder de interventie Weerbaar Opvoeden in het kader van het tegengaan van radicalisering verstaan we:
De interventie Weerbaar Opvoeden is gericht op het in staat stellen van ouders/opvoeders om hun kinderen op zo’n manier te ondersteunen dat zij weerbaarder zijn tegen uitdagingen die samenhangen met hun maatschappelijke, culturele, religieuze of migratie-achtergrond en zo ook weerbaarder zijn tegen radicale invloeden.

Een gezin wordt gezien als weerbaar wanneer moeilijke thema’s bespreekbaar zijn, de band tussen gezinsleden goed is, en men voldoende kennis heeft om radicaal gedachtegoed bij elkaar te herkennen. Daarom ligt bij interventies Weerbaar Opvoeden de nadruk op:

• Inzicht in de verschillende leefwerelden waarbinnen jongeren zich bevinden.
• Belang inzien van betrokkenheid bij de samenleving.
• Het hebben van kennis over de (internationale) ontwikkelingen met betrekking tot radicalisering.
• Het kritisch kunnen omgaan met informatie.
• Open communicatie.
• Autoritatieve opvoedingsstijl hanteren, in plaats van een autoritaire opvoedingsstijl.
• Het inroepen van hulp van anderen bij problemen.

De ouders leren zich bewust te zijn van hun invloed als ouder op de ontwikkeling van hun kinderen aan de hand van bovengenoemde thema’s. De relatie tussen deze thema’s en het proces van radicalisering staat dan ook steeds centraal.

De interventie Weerbaar Opvoeden bestaat vaak uit de volgende onderdelen:

• Meerdaagse trainingsprogramma’s voor ouders.
• Gesprekken met ouders.
• Ondersteuning (bijvoorbeeld met een helpdesk) en nazorg.
• Vervolgtrainingen

Trainingsprogramma’s Weerbaar Opvoeden

De trainingsprogramma’s Weerbaar Opvoeden hebben specifieke kenmerken die hierna kort worden toegelicht.

Probleemschets
Ouders zijn zich niet altijd goed bewust van wat polarisatie en radicalisering is, waar het vandaan komt, en welke gevaren eraan zijn gekoppeld. Ook weten ouders niet altijd hoe ze het gesprek met hun kinderen hierover kunnen aangaan en hoe ze hun kinderen weerbaar kunnen maken tegen radicalisering.

Algemene doelstelling
Het belangrijkste doel is ouders bewust te maken van de risico’s die hun kinderen lopen en hen te leren wat zij kunnen doen in de opvoeding om deze risico’s te bepreken. Weerbaar Opvoeden is vooral gericht op het stimuleren van bewustwording en het aanbieden van handelingsperspectieven.

Doelgroep
Trainingen Weerbaar Opvoeden richten zich op ouders van verschillende doelgroepen. In veel gevallen (maar zeker niet uitsluitend) betreft dit ouders met een islamitische achtergrond.

De locaties
Trainingen Weerbaar Opvoeden worden vaak gegeven op voor ouders bekende locaties die beschikbaar worden gesteld door lokale samenwerkingspartners (zoals scholen, maatschappelijke zelforganisaties en moskeeën).

De inhoud
Trainingen Weerbaar Opvoeden bestaan uit modules die over meerdere dagdelen worden gegeven.
Verschillende thema’s die vaak centraal staan zijn:

• Wat is radicalisering en hoe verloopt het radicaliseringproces (herkennen van radicaliseringprocessen)?
• Omgang met conflicterende normen en waarden, verhouding tot de ander (wij-zij denken), omgang met ervaren discriminatie en uitsluiting.
• Hoe kom en blijf je in contact met je kind? Bespreekbaar maken van spanningsvolle thema’s. Open communiceren.
• Waar kun je als ouders terecht met hulpvragen?

Helpdesk en nazorg
Programma’s Weerbaar Opvoeden bieden ook ondersteuning aan deelnemende ouders en nazorg via bijvoorbeeld een helpdesk die beschikbaar is voor hulp en ondersteuning bij praktische vragen.

Train-de-trainersprogramma en ‘Opvoedambassadeurs’
Soms kunnen ouders vervolgtrainingen doen. Bijvoorbeeld een training om zelf trainingen Weerbaar Opvoeden te kunnen geven, of een training om andere ouders aan te spreken en te helpen bij opvoedvraagstukken. Of hen te adviseren richting de instanties en voorzieningen die hen verder kunnen helpen.     

Meer informatie over de inhoud van programma’s Weerbaar Opvoeden vind je in het Evaluatierapport Oumnia Works en  in het Evaluatierapport Weerbaar Opvoeden tegen radicalisering.

Pilots Weerbaar Opvoeden met ouders

Naast de trainingsprogramma’s Weerbaar Opvoeden zijn ook methoden ontwikkeld voor gespreksvoering met ouders (moeders én vaders). Er zijn meerdere manieren waarop gesprekken met ouders worden gevoerd en door wie (welke professionals, organisaties). In 2016 is het Ministerie van SZW samen met vijf gemeenten pilots Weerbaar Opvoeden gestart. Meer informatie over de uitvoering en opbrengsten van deze pilots is te vinden in het rapport Ouders ondersteunen bij Weerbaar Opvoeden (2018).  

Geleerde lessen Weerbaar Opvoeden

Welke lessen zijn te trekken uit eerder onderzoek naar aanpakken Weerbaar Opvoeden? Zie Geleerde Lessen.

Meer informatie & voorbeelden Weerbaar Opvoeden

Meer informatie over Weerbaar Opvoeden, ervaringen met de uitvoering ervan en do's and don'ts zijn te vinden in de volgende publicaties:
-    Evaluatie: interventie ‘Weerbaar opvoeden tegen radicalisering’ – Kennisplatform Integratie & Samenleving (2017).
-    Evaluatie Oumnia Works – Labyrinth (2018).

De hierboven genoemde publicaties dienen ter inspiratie.