Informatie over de context waarin het concept triggerfactoren zich begeeft

Wat zijn triggerfactoren?

Triggerfactoren zijn concrete gebeurtenissen die, vaak in combinatie met elkaar, de emmer doen overlopen en die daarmee het proces van radicalisering in gang kunnen zetten, versnellen (of vertragen), maar ook omkeren. Natuurlijk is niet elke gebeurtenis meteen een trigger voor radicalisering. Deze gebeurtenissen vinden bij veel jongeren plaats, maar zij radicaliseren niet. Het hangt onder meer af van de impact van de gebeurtenis. Bijvoorbeeld hoe recent deze heeft plaatsgevonden en of er meerdere van dit soort gebeurtenissen zijn.

Triggerfactoren zijn in te delen in drie niveaus:

1. Het eerste is het persoonlijk niveau. De gebeurtenissen vinden dan plaats in de persoonlijke levenssfeer en zijn een persoonlijke ervaring. Met name de gebeurtenissen op dit niveau kunnen leiden tot andere vormen van zorgwekkend gedrag.

2. Het tweede niveau is het groepsniveau, waar de gebeurtenissen te maken hebben met groepen en sociale processen.

3. Het derde niveau is het samenlevingsniveau, waar de gebeurtenissen betrekking hebben op de Nederlandse samenleving of het wereldtoneel. De gebeurtenissen op dit niveau kunnen impact hebben op het individu.

Wat is de betekenis van radicalisering?

Radicalisering is het proces waarin individuen en groepen ideeën ontwikkelen die steeds radicaler worden en niet samengaan met de democratische rechtsorde, tot aan het punt waarop deze zo extreem zijn dat ze bereid zijn om ze met geweld door te drukken. Er zijn verschillende vormen van radicalisering, zoals radicalisering die kan leiden tot rechtsextremise, jihadisme, linksextremisme en milieuextremisme.

Wat zijn de verschillende fasen van radicalisering?

Radicalisering bestaat uit verschillende fasen. Een gebruikelijke indeling zijn de vier fasen van gevoeligheid, verkenning, lidmaatschap en actie. Alleen verloopt het radicaliseringproces bijna nooit zo overzichtelijk. Het is lang niet altijd een gestage ontwikkeling van gevoeligheid voor radicalisering tot een extremistische of terroristische actie. Het proces kan versnellen, vertragen of zelfs helemaal omkeren. Bij veel mensen vindt de laatste fase, actie, zelden plaats. Triggerfactoren kunnen in verschillende fasen van het radicaliseringsproces plaatsvinden. Ze zorgen vaak voor de overgang van de ene naar de andere fase. De figuur toont twee mogelijke voorbeelden van hoe zo’n proces kan verlopen.

Wat is de voedingsbodem voor radicalisering?

Een andere factor dan triggerfactoren die een rol speelt bij radicalisering is de voedingsbodem voor radicalisering. Deze voedingsbodem bestaat uit bepaalde omstandigheden en die kunnen voor iedereen anders zijn. Zoals een achtergestelde maatschappelijke positie, een slecht sociaal netwerk, gezinsproblematiek, algemene gevoelens van discriminatie en algemene gevoelens van frustratie over het eigen leven of de situatie in de wereld.

Wat is de invloed van persoonlijke kenmerken op radicalisering?

Persoonlijke kenmerken kunnen ook onderdeel zijn van de voedingsbodem voor radicalisering. Zoals leeftijd, de aanwezigheid van psychische en gedragsproblematiek en iemands drijfveren. De aanwezigheid van deze kenmerken kan de impact van triggerfactoren vergroten. In wetenschappelijk onderzoek worden globaal vier typen drijfveren onderscheiden. Deze drijfveren kunnen tegelijkertijd in één persoon voorkomen, maar er heeft dan wel één drijfveer de overhand. Drijfveren kunnen betrekking hebben op identiteit, betekenisgeving, rechtvaardigheid en sensatie.

Wat is er bekend over de invloed van het aanbod van radicale ideologieën?

Het aanbod van radicale ideologieën (die on- en offline worden aangeboden) is van invloed op radicalisering. Jongeren kunnen onder andere kennisnemen van deze radicale ideologieën via propaganda, het ontmoeten van een radicaal persoon en/of het toetreden tot een radicale groep. Als jongeren weerbaar zijn, is de kans kleiner dat zij radicaliseren door het aanbod van radicale ideologieën.

Wat zijn signalen van radicalisering?

Het is belangrijk triggerfactoren te onderscheiden van mogelijke signalen van radicalisering. Allereerst is het goed te vermelden dat er geen afvinklijstjes zijn waarmee precies is vast te stellen of iemand radicaliseert. Veranderingen op een aantal gebieden, en vaak juist een combinatie hiervan, kunnen wel een signaal zijn. Voorbeelden van signalen zijn:

• Het gevoel nergens bij te horen. Of juist een toenemend gevoel bij een bepaalde groep te horen.
• Isolatie van familie en/of vrienden.
• Oude vriendschappen worden verbroken vanwege nieuwe vrienden uit een radicale groep.
• Verandering in kleding en uiterlijk, zoals een andere haarstijl of tattoos die symbool staan voor een bepaalde groep.
• Woordgebruik en gedrag, specifiek over etnische, religieuze of politieke groeperingen.
• Sterk geloof in eigen gelijk, geen respect voor anderen.
• Het verwerpen van regels en voorschriften van organisaties waarmee men in contact is (school, werkplek, etc.) op basis van ideologische, politieke of religieuze gronden.
• Afstand nemen van de rechtsstaat/openlijk verwerpen van het gezag van de staat.