Ga in gesprek met de jongere en/of ouders

Wat kunt u bespreken?

Stel in het gesprek open en belangstellende vragen, zodat u te weten komt waar het signaal vandaan komt. Vraag de jongere bijvoorbeeld wat hij ermee bedoelt, of hij nadere uitleg kan geven en hoe anderen in de omgeving op zijn of haar uitspraak reageren. Benadruk dat u de jongere graag wilt begrijpen. Zijn er ook andere gebeurtenissen die mogelijk werken als triggerfactor in het radicaliseringsproces? Wat is het wereldbeeld van de jongere? En is en of hij of zij gemakkelijk beïnvloedbaar?

Voer een open, begripvol, onbevooroordeeld en nieuwsgierig gesprek. Vermijd discussie als de jongere zijn of haar ervaringen, idealen en/of denkbeelden uitspreekt. Benoem in het gesprek niet de zorg over mogelijke radicalisering.

Leg, afhankelijk van de hulpvraag en de situatie, contact met de ouders of iemand anders in de omgeving van de jongere. Informeer de jongere hierover zodat u het vertrouwen behoudt. Bij jongeren vanaf zestien jaar geldt als hoofdregel dat de jongere toestemming moet geven om met de ouders over hem of haar te spreken.

Wat kunt u nog meer doen?

• Lees meer over het voeren van een gesprek als er mogelijk sprake is van radicalisering in het informatieblad “Radicalisering: het individuele gesprek aangaan” en de digitale module “Omgaan met extreem gedrag en polarisatie” van Stichting School en Veiligheid. Deze informatie is bedoeld voor docenten, maar ook geschikt voor u. Met de training Omgaan met Extreme Idealen kunt u zich voorbereiden op deze gesprekken. Concrete tips over hoe een gesprek te voeren staan op de website van platform JEP. Vraag er ook een uitgebreide handleiding op.  
• Ouders of andere familieleden met hulpvragen over hun zoon, dochter, broer of zus die mogelijk radicaliseert, kunt u ook verwijzen naar het Landelijk Steunpunt Extremisme of de Hulplijn Radicalisering van het Samenwerkingsverband van Marokkaanse Nederlanders (SMN).

Een groepsgesprek met jongeren

Bereikt de oproep tot actie meerdere jongeren en houdt het hen bezig? Ga met de jongeren in gesprek. Bied ze de ruimte om – met respect voor elkaar - hun mening te uiten. Het kan helpen om hierover afspraken te maken met de jongeren. Bijvoorbeeld de regel dat iedereen zijn mening mag geven, maar dat niemand elkaar kwetst. Het is belangrijk dat u als jongerenwerker de frustratie of boosheid niet versterkt. Ga bij samenzwerings- of complottheorieën die leven onder de jongeren met hen op onderzoek uit naar de gebeurtenissen om ‘fake news’ te onderscheiden van feiten.

Wat kunt u bespreken in een groepsgesprek?

Probeer tijdens het gesprek te achterhalen waar de oproep vandaan komt en wat de jongeren ervan vinden. Stel, als er duidelijk sprake is van onterechte vooroordelen, deze ter discussie.

Een groepsgesprek kan preventief en signalerend werken. Merkt u bijvoorbeeld dat een specifieke jongere sympathie heeft met de oproep, ga dan individueel met hem of haar in gesprek.

Wat kunt u nog meer doen?

• Handvatten om het gesprek over dit soort thema’s te begeleiden zijn er met name voor scholen en docenten. Maar deze kunt u ook goed gebruiken. Zo treft u handvatten  bij Stichting School en Veiligheid. Bijvoorbeeld: “Lessuggesties bij maatschappelijke onrust”, “Controversiële onderwerpen in de klas” en de digitale module “Omgaan met extreem gedrag en polarisatie”. Bij Diversion vindt u de handvatten in de vorm van de publicatie “Dialoog als Burgerschapsinstrument” en bij Kennisnet via de handreiking “Dialoog in de klas over terreur op sociale media”.
• Bespreek bij gebeurtenissen - zoals aanslagen - met het team van jongerenwerkers of, hoe en door wie deze gebeurtenissen worden besproken met de groep jongeren. Zorg ook voor een debriefing voor de uitwisseling van ervaringen.