Met elkaar van repressie naar preventie bewegen
Wat is nodig om de lokale samenwerking tussen professionals uit het sociale domein en het veiligheidsdomein te versterken? Platform JEP organiseerde afgelopen maanden focusgroepen in vijf verschillende gemeenten om antwoord te krijgen op die vraag. “Een effectieve preventie van polarisatie en radicalisering onder jongeren is wat we hiermee voor ogen hebben”, zegt Hester van Eerten, Senior Adviseur Platform JEP.
Een gedeelde visie op de preventie van radicalisering; een krachtiger netwerk waarin partners elkaars rollen kennen en begrijpen; het beter op peil houden van kennis en kunde. Het zijn enkele veelgehoorde wensen die de professionals uit het sociale domein (onderwijs, jeugd en welzijn) en veiligheidsdomein noemen tijdens de lokale bijeenkomsten die Platform JEP specifiek voor deze groepen organiseerde. “De focusgroepen hebben veel bruikbare informatie opgeleverd, waarmee we samen verder kunnen toewerken naar een ondersteuningsaanbod voor alle gemeenten in Nederland”, zegt Hester.
Platform JEP zet zich met de Aanpak Versterking Sociaal Domein in om de samenwerking tussen professionals in het sociaal- en het veiligheidsdomein te verbeteren. Dit doet Platform JEP in opdracht van de ministeries van OCW, VWS, SZW en JenV en in nauwe samenwerking met Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS), Stichting School & Veiligheid (SSV) en de Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Er is behoefte aan een sterkere samenwerking tussen de domeinen. Zo bleek eerder uit de Behoeftepeiling naar Rijksbreed aanbod ten behoeve van inclusie en sociale stabiliteit die door ESS in het najaar van 2018 is uitgevoerd.
Krachten, kansen, bedreigingen en zwaktes
Hester: “Voordat je verbeterstappen kunt gaan zetten moet je eerst weten wat er leeft in gemeenten en wat professionals en organisaties nodig hebben. Om die informatie boven tafel te krijgen hebben we in elke gemeente de krachten, kansen, bedreigingen en zwaktes (SWOT-analyse) van de samenwerking besproken, met een mix van beleidmakers en professionals. Zo zijn we tot een gedeeld beeld van inzichten en uitdagingen gekomen.”
Naast eerdergenoemde wensen hebben gemeenten behoefte aan helderheid en afspraken over wat de verschillende fases zijn in de preventie van radicalisering en wie in die verschillende fases aan zet is. Een gedeelde taal, waarin professionals dezelfde termen gebruiken en daarmee ook hetzelfde bedoelen, is een andere belangrijke randvoorwaarde. Deelnemers wensen daarnaast de banden met informele netwerken aan te halen. Denk hierbij aan betrekken van ouders of sportclubs. Ze willen bovendien graag hun vaardigheden delen en deze - bij voorkeur gezamenlijk - oefenen.
Focusgroep middel op zichzelf
De werkwijze zelf is ook enthousiast ontvangen door de gemeenten. Hester: “We hebben deelnemers uitgedaagd om mee te denken over oplossingen voor het bevorderen van inclusie en het tegengaan van polarisatie en radicalisering. Ze vonden dat duidelijk prettig. Bovendien is het een goede manier om nieuwe contacten te leggen en bestaande contacten op te frissen. De focusgroep is dus ook een goed middel op zichzelf!”
Een aantal gemeenten is al met de resultaten uit de focusgroep aan de slag gegaan en heeft een lokaal actieplan ontwikkeld. Een van die gemeenten is Eindhoven. Patrick van de Ven, Manager Integrale Veiligheid – Radicalisering & Polarisatie in de gemeente Eindhoven: “De SWOT analyse heeft laten zien dat we in Eindhoven beschikken over een sterk netwerk aan professionals met gevoel van urgentie en commitment. Onze wijkenaanpak zorgt daarnaast voor korte lijnen. Tegelijktijdig zitten er ook zwaktes in onze huidige werkwijze. Collega’s van het sociaal domein en het veiligheidsdomein vinden elkaar nu nog te vaak alleen in urgente situaties. Dit heeft onder meer te maken met cultuurverschillen tussen de domeinen, maar ook omdat het sociale domein de afgelopen jaren te maken heeft gehad met flinke bezuinigingen en zich heeft moeten richten op de basistaken.”
Investeren in opvoeders
“Voor een nauwere samenwerking op het gebied van preventie gaat het Eindhovens veiligheidsdomein aansluiting zoeken bij Wij Eindhoven, een eerstelijns uitvoeringsorganisatie in het sociaal domein”, vertelt Patrick. “Deze medewerkers zijn onderdeel van de wijkteams en komen achter voordeuren. Ook willen we de banden aanhalen met de informele sector, het onderwijs en de ambassadeurs van de diverse gemeenschappen in onze wijken. Verder is het zaak om te investeren in opvoeders en jongeren zelf. Preventie van radicalisering is voor een deel een opvoedvraagstuk. Ook dat besef daalt hier langzaam maar zeker in. In Eindhoven gaan we het komende jaar met elkaar naar de voorkant bewegen, van repressie naar preventie, zo willen we problematisch gedrag voorkomen.”