Meervoudige perspectieven als basis voor sociale stabiliteit
Denk je vanuit tegenstellingen als ‘wij-zij’, dan is de een goed en de ander slecht en is er helemaal links en helemaal rechts. Maar gebruik je meervoudige perspectieven vanuit het midden dan ontstaat er ineens een nieuw palet aan verhalen. Een belangrijk ingrediënt voor depolarisatie en uiteindelijk voor sociale stabiliteit.
Om de werking hiervan te illustreren organiseerden de ESS en het Verhalenhuis Belvédère vrijdag 28 september een ontmoeting tussen bestuursleden van het ministerie van SZW, gemeente Rotterdam, het netwerk van gemeenschappen en leden van het Verhalenhuis.
Het Verhalenhuis: een uitnodiging om de ander te leren kennen
Het Verhalenhuis is gevestigd in een oud pand in de Rotterdamse wijk Katendrecht. Het pand zelf kent een rijke geschiedenis. Het is ooit gebouwd als buitenverblijf, werd later een centraal punt in het eerste Chinatown van Europa, en is nu een huis voor ‘immaterieel erfgoed’.
Stadsgeograaf en initiatiefneemster van het Verhalenhuis Els DeSmet:’ Het Verhalenhuis in één zin? Een uitnodiging om de ander te leren kennen.’ Ze legt het verder uit: ‘In het Verhalenhuis gaat het over verhalen uit de wijk Katendrecht en over migratieverhalen uit alle delen van de stad. De potentie en de rijkdom van die verhalen benutten we te weinig, maar juist die persoonlijke verhalen zijn nodig om te werken aan een open stad. Door persoonlijke verhalen te delen word je verrast door nieuwe perspectieven en dat verbreedt je eigen perspectief. Migratie gaat namelijk niet alleen om beleid, of om incidenten die we zien in de media. Als je je daarop richt, dan zie je alleen problemen en ga je eraan voorbij dat op heel veel plekken in de stad mensen gewoon met elkaar samenleven en kinderen met elkaar spelen.’
Rabiaa Boulhalhoul, coördinerend adviseur & plaatsvervangend hoofd van de ESS vult aan: ’Bij het ministerie houden we ons bezig met grote abstracte containerbegrippen die vaak ook heel geladen zijn, zoals maatschappelijke spanningen, polarisatie, radicalisering en integratie. Het Verhalenhuis laat die abstracte begrippen los en gaat terug naar de kern. De ontmoeting en het gesprek met de ander. De succesfactor van het goed omgaan met verschillen en samenleven in de buurt of de stad zit namelijk in de mensen, zij zijn de sleutel voor het slagen van samenleven. Het Verhalenhuis illustreert hoe door middel van ontmoeting en gesprek verbinding ontstaat en mensen in hun kracht gezet worden. Dat past heel erg bij het werk van ESS, namelijk het organiseren en het bieden van meervoudige perspectieven.’
Eén verhaal roept meerdere verhalen op
Tijdens het bezoek aan het Verhalenhuis maken de bestuursleden van SZW kennis met de meervoudige perspectieven die het Verhalenhuis biedt. Eenvoudig door te luisteren naar de verhalen van vrijwilligers die er zijn. Zoals het verhaal van de kok Maher al Sabbagh die Syrische gerechten maakt. Of het verhaal van Aktas Erdogan die onder begeleiding van muziek vertelt over zijn moeder die als journalist jarenlang vastzat in de gevangenis en wat dat deed met hun onderlinge relatie. En dat raakt. Secretaris-generaal Loes Mulder: ‘Storytelling blijft krachtig, één verhaal roept meerdere verhalen op. Het helpt verbinden. Een meervoudig perspectief verrijkt je beeld van de stad, dat bewijst vandaag maar weer.’
Els benadrukt dat nog eens in een persoonlijke noot: ’Sinds ik hier luister naar de verhalen van vluchtelingen, is geen artikel over vluchtelingen meer hetzelfde voor mij. Ook de bootjes die ik zie op het nieuws hebben een andere betekenis voor mij gekregen.’
De Expertise-unit Sociale Stabiliteit werkt aan het versterken van kennis en handelingsvaardigheid in het omgaan met maatschappelijke spanningen. Zodat spanningen niet escaleren, maar ‘productief’ worden en iets opleveren. Worden twee uitersten in een conflict gevoed? Dan helpt het om voorbij die polariserende beelden te kijken door mensen vanuit ‘het midden’ te laten luisteren naar elkaar, zodat er nieuwe meervoudige perspectieven ontstaan. De ESS gebruikt hiervoor onder andere de inzichten van Bart Brandsma, beschreven in de publicatie “Polarisatie, inzicht in de dynamiek van wij – zij denken”.